De bevrijding van Nederland vond jaar precies 75 jaar geleden plaats en 2020 was het jaar waarin veel evenementen rond de herdenking waren gepland. Helaas kunnen lang niet alle activiteiten doorgaan, maar er zijn toch veel musea die dit najaar nog eens de aandacht vestigen op 75 jaar bevrijding.
Museum De Timmerwerf vormt het historisch hart van De Lier en bewaart graag de plaatselijke geschiedenis. De Tweede Wereldoorlog was een periode die ook in De Lier diep in het leven van de mensen ingreep. Er zijn veel plekken waar kleine en grote gebeurtenissen hebben plaatsgevonden, nog afgezien van de problemen in het dagelijks leven. Heel wat huizen en boerderijen staan als stille getuigen nog steeds in de dorpskern en het buitengebied, andere zijn in de loop van de tijd verdwenen.
Het museum heeft een fietstocht in en rond De Lier samengesteld met verhalen van wat zich daar heeft afgespeeld. Het is een klein boekwerkje, dat elke zaterdagmiddag tegen een kleine vergoeding bij het museum kan worden opgehaald. Nu er zoveel gefietst wordt, kunnen belangstellenden de tocht zelf op ieder gewenst moment gaan doen. De fietsroute is ongeveer 15 km lang, maar hij kan halverwege ingekort worden of in twee keer worden gefietst.
Bovendien is op de zaterdagmiddagen de expositie ‘Oranje Comité al 100 jaar voor heel De Lier’ te zien, waarin ook uitgebreid aandacht wordt besteed aan de bevrijdingsfeesten van 1945 en 1946. Alle protocollen in verband met het Coronavirus worden gevolgd in het museum.
Elke zaterdag van 13.00 tot 16.00 uur in Museum ‘De Timmerwerf’, Hoofdstraat 63 in De Lier.
Het museum is vanaf zaterdag 27 juni weer geopend, maar voorlopig met gewijzigde tijden: elke zaterdagmiddag van 13.00 tot 16.00 uur
• Bij de ingang dient u zich te registreren en akkoord te gaan met de door ons ingevoerde maatregelen.
• Daarna kunt u het museum betreden als er minder dan twee bezoekers in de volgende ruimte aanwezig zijn.
• Bij voorkeur contant betalen en liefst gepast. Indien u dat niet kunt, wordt u gevraagd het bedrag via de bank over te maken.
• Toegangsprijzen:
• volwassenen€ 3,00
• 12 – 18 jaar€ 1,50
• onder 12 jaar gratis
• Volg altijd de aanwijzingen van onze medewerkers en de aangegeven route.
Hygiënemaatregelen volgens de protocollen:
1. Was je handen na contacthandelingen op plekken waar anderen zijn geweest (20 seconden met water en zeep, daarna handen goed drogen met papieren handdoek of blazer). Gooi papier daarna weg in een afsluitbare afvalbak. Voordat je naar buiten gaat, als je weer thuis komt, als je je neus hebt gesnoten, voor het eten en nadat je naar de wc bent geweest.
2. Hoest en nies in de binnenkant van je elleboog.
3. Gebruik papieren zakdoekjes om je neus te snuiten en gooi deze daarna weg in een afsluitbare afvalbak.
4. Was daarna je handen.
5. Schud geen handen.
6. Houd 1,5 meter afstand.
Op woensdag 1 juli stond er plotseling een groot paneel, afgedekt met plastic, in de Hoofdstraat ter hoogte van de HEMA. Wat werd hier voor de winkelende Lierenaar verborgen gehouden? Aan het eind van de middag verzamelde zich een clubje mensen rond het gevaarte. Naast een afvaardiging van het college van B en W waren de voorzitter van het Oranje Comité, vertegenwoordigers van museum De Timmerwerf en de Historische Werkgroep Oud De Lier te zien, én de pers niet te vergeten. Opvallend was dat er een groepje van vijf heren op leeftijd aanwezig was, waarvan de gezichten veel gelijkenis vertoonden.
Toen wethouder Piet Vreugdenhil ten tonele verscheen met historicus Jan-Willem van den Beukel in zijn kielzog, werd er meer duidelijk. De wethouder vertelde hoe een initiatief van Van den Beukel om in april in alle dorpskernen grote foto’s van de bevrijding te plaatsen in de grond werd geboord door het ons nu bekende Coronavirus. Des te mooier dat de panelen alsnog konden worden geplaatst en bij de onthulling bleek waarom de vijf heren genodigd waren. Zij staan allen op de foto, de kleinsten op de armen van een tweetal Canadese soldaten en de groteren ervoor. De broertjes Van der Kooij van de Oostbuurtseweg hadden toen de leeftijd van nul tot vijf jaar en staan daar met oranje petjes, sjerpen en een vlaggetje. Het paneel staat nu vlakbij de plaats waar de foto toentertijd is genomen.
Op de andere zijde staat een prachtige foto van de intocht van de eerste Canadezen, die op 8 april 1945 over de Woudseweg vanuit Delft kwamen. Jong en oud is aan het begin van het dorp verzameld om de helden binnen te halen. Eindelijk zijn de bevrijders in De Lier aangekomen!
Met de onthulling van dit fotopaneel werd de rondgang langs alle dorpskernen, die om 13.00 uur in Naaldwijk was gestart, afgesloten. De panelen maken deel uit van een fietstocht door het Westland, een mooi idee voor deze zomermaanden. In de app IZI Travel is een fietsroute langs de oorlogsherinneringen te vinden met stops bij het Westlands Museum en bij museum De Timmerwerf, waar nog veel meer in de exposities is te zien en te beleven.
In april is het boek ‘Bezetting en bevrijding van het Westland 1940 – 1945’ verschenen, waaraan een aantal auteurs heeft meegewerkt onder leiding van Jan-Willem van den Beukel. Daarin is veel interessante informatie en beeldmateriaal te vinden.
Half maart gaat een nieuwe expositie van start in museum De Timmerwerf, die het eeuwfeest van het Oranje Comité (voorheen Oranjevereniging) als onderwerp heeft. Rond 1880 kende men in De Lier al de jaarlijkse kermis met koekslaan en brandspuiten. Het was in 1920 dat de Oranjevereniging in De Lier werd opgericht toen burgemeester J. Crezee daar het initiatief toe nam. De vereniging kende geen kerkelijk of politiek karakter, moest uit alle lagen van de bevolking bestaan en had als doel de Oranjefeesten op gepaste wijze te vieren. De gemeente dreigde op dat moment haar zelfstandigheid te verliezen en bij Naaldwijk gevoegd te worden. Na veel strijd week dat gevaar en op 13 en 14 juli 1921 kon de Oranjevereniging meteen haar eerste grote feest organiseren. Een fenomeen dat gevolgd werd door een grote optocht in 1923 ter gelegenheid van het 25-jarig regeringsjubileum van koningin Wilhelmina en vijf jaar later door een spectaculair openlucht ridderspel in 1928.
Tijdens de crisisjaren 1930-1940 bleven de kinderspelen jaarlijks op het programma staan. De geboorte van prinses Beatrix en het 40-jarig regeringsjubileum van koningin Wilhelmina in 1938 werden uitbundig gevierd, maar in 1941 werd de vereniging door de bezetter op non-actief gesteld. Vanzelfsprekend barstten de feesten na de bevrijding weer los: een prachtige optocht in september 1945 die nog eens dunnetjes werd overgedaan in augustus 1946.
Naast de feestelijkheden rond Koninginnedag en 5 mei organiseerde de Oranjevereniging de zomerfeesten, een traditie die tot op de dag van vandaag wordt voortgezet en het dorp De Lier een reputatie geeft op dat gebied. De expositie toont de geschiedenis van deze 100-jarige vereniging met heel veel originele foto’s, films, documenten en andere attributen en is in nauwe samenwerking met het Oranje Comité en de Historische Werkgroep Oud de Lier tot stand gekomen.
Jan den Hoed heeft het ontstaan van Museum De Timmerwerf mooi omschreven in onderstaande delen, vaak ook met komische noot.
Deel 1: Het onstaan
Deel 2: Museumfederatie
Deel 3: Opruimen
Deel 4: Bodemvondsten
Deel 5: Ko Verkade
Deel 6: Openlucht museum Arnhem
Deel 7: Schoorsteen
Deel 8: Van Naaldwijk naar De Lier
Deel 9: Neeltje Kool
Deel 10: Carlton
Deel 11: Schilderij
Deel 12: Jan Koene
Deel 13: Kist van Ome Jan
Deel 14: Boedelscheiding (1)
Deel 15: Boedelscheiding (2)
Deel 16: Vliegende tering
Deel 17: Verhuizing
Deel 18: Leendert Bongaards
Deel 19: Magdalena Neeltje
Deel 20: Rotterdam
Deel 21: Andries Koene
In afwachting van het moment waarop de expositie ‘Oranje Comité al 100 jaar voor heel De Lier’ kan openen verschijnt tweewekelijks een serie artikeltjes over de geschiedenis van de Oranjevereniging in De Lierenaar/Het Hele Westland en op onze website. De oude notulenboeken van de vereniging en de programmaboekjes van de Oranjefeesten vormen hiervoor de bron.
(Klik op onderstaande link)
Notulen en programmaboekjes
Nu het museum voorlopig gesloten blijft en de kant en klaar liggende expositie ‘Oranje Comité al 100 jaar voor heel De Lier’ nog niet van start kan gaan, wil het museum toch al dingen uit de expositie delen.
In september 1946 werden de eerste feesten na de bevrijding georganiseerd met een uitgebreid feestprogramma van drie dagen. Ringsteekwedstrijden met paard en wagen, op de fiets en op de brommer, kinderspelen met poppenkast en een buikspreker, een kermis en een grote muziektent.
De gemeente De Lier wilde deze feestelijkheden graag vastleggen en heeft een beroepsfotograaf opdracht gegeven om dit vast te leggen. Deze fotograaf heeft ongeveer 280 foto’s gemaakt van diverse activiteiten, de deelnemers en de vele honderden bezoekers. Allemaal unieke foto’s van goede kwaliteit.
Uiteindelijk zijn de negatieven van deze foto’s in het archief van de gemeente De Lier terechtgekomen en hebben daar onopvallend gelegen tot 2003. Bij het ontstaan van de gemeente Westland in 2004 verhuisde het Lierse archief naar Naaldwijk en daar ontdekten ze deze negatieven uit 1946.
Het Historisch Archief Westland heeft deze foto’s na enkele jaren op de digitale beeldbank geplaatst waar wij deze unieke serie bij toeval ontdekten. Op verzoek van museum De Timmerwerf zijn alle foto’s van de Oranjefeesten uit 1946 geselecteerd en toegezonden, met dank aan het Historisch Archief Westland.
De Timmerwerf heeft deze serie foto’s af laten drukken op A-4 formaat en in zes albums gebundeld. Elke foto heeft een bijlegvel waarop bezoekers de namen van herkende personen kunnen schrijven. Vanaf de zomer van 2018 liggen de albums in De Timmerwerf en vele honderden mensen hebben al menig uurtje met grote belangstelling in de albums gesnuffeld. Inmiddels zijn er ook veel namen van personen opgeschreven en hiermee krijgen de albums nog meer herkenningswaarde.
Wij willen deze albums beschikbaar stellen aan mensen die nu door de omstandigheden aan huis gebonden zijn en in deze fotoserie geïnteresseerd zijn. Voor de herkenning van de foto’s is het wel van belang dat belangstellenden in De Lier zijn opgegroeid en zelfstandig de albums kunnen bekijken. Mogelijk zijn er mensen die op jonge leeftijd aan deze feesten hebben deelgenomen en zich op de foto’s herkennen.
Gezien de maatregelen van de overheid om verspreiding van het Coronavirus te voorkomen, zullen we bij het uitlenen van de albums ook alle voorzorgsmaatregelen in acht nemen.
Belangstellenden kunnen zich melden bij info@detimmerwerf.nl.
Bestuur Stichting De Timmerwerf
-860-860.jpg)
Belangstellenden die meer willen weten over de geschiedenis van De Lier en haar inwoners, kunnen op elke eerste vrijdag van de maand van 10.00 tot 12.00 uur terecht in de Zaagloods naast het museum. Dit in tegenstelling tot voorgaande jaren, waarin de Werkgroep Oud De Lier op de eerste zaterdagochtend van de maand ‘Open Huis’ hield.
Verder is de werkgroep altijd geïnteresseerd in alles wat met de geschiedenis van De Lier te maken heeft, in welke vorm dan ook. Als u in het bezit bent van dergelijk materiaal wordt u met open armen ontvangen.
Bram Jonker maakte als jonge man tijdens de Tweede Wereldoorlog een turbulente en onuitwisbare periode in zijn leven door. In 1943 werd Bram steeds meer gevraagd om valse papieren te verzorgen voor mensen in nood en om onderdak te regelen voor onderduikers. Zo raakte hij ongemerkt bij het verzet betrokken.
Zowel zijn wederwaardigheden als de vele authentieke documenten en foto’s die hij heeft bewaard, vormen spannende verhalen van hachelijke avonturen. Na de oorlog heeft Bram zijn Herinneringen uit het verzet tijdens de Duitse bezetting 1940-1945 in het Westland op schrift gesteld. Een bijzonder leven in een uitzonderlijke periode. Gedenkwaardig om te lezen en een bron voor onderzoekers.
Hier onder kunt u de stukken lezen, in twee delen.
-120-120.jpg)